मध्य प्रदेशातील छतरपूर जिल्ह्यातील बागेश्वर धाम येथे पंडित धीरेंद्र कृष्ण शास्त्री, ज्यांना बाबा बागेश्वर म्हणून ओळखले जाते, यांनी एका हिंदू गावाच्या स्थापनेसाठी २ एप्रिल २०२५ रोजी भूमिपूजन केले. या गावात वैदिक जीवनशैलीवर आधारित १,००० कुटुंबे राहतील, असे त्यांनी जाहीर केले. पण या घोषणेचा सर्वात धक्कादायक भाग म्हणजे त्यांनी म्हटले की, “या गावात हिंदूंव्यतिरिक्त इतर कोणालाही प्रवेश मिळणार नाही.” हा दावा भारताच्या बहुधार्मिक आणि धर्मनिरपेक्ष स्वरूपाला धक्का देणारा आहे. हे गाव खरोखरच हिंदू संस्कृतीचे जतन करण्यासाठी आहे, की यामागे धार्मिक ध्रुवीकरण आणि सामाजिक फूट पाडण्याचा हेतू आहे? ही बाब किती भयानक ठरू शकते, याचा सविस्तर विचार या लेखात केला आहे.
बागेश्वर धाम आणि बाबा धीरेंद्र शास्त्री यांचा परिचय
बागेश्वर धाम हे हनुमान भक्तांचे एक प्रसिद्ध तीर्थक्षेत्र आहे. पंडित धीरेंद्र शास्त्री हे या धामाचे प्रमुख आहेत आणि त्यांनी आपल्या प्रवचन, चमत्कारिक दावे आणि हिंदू राष्ट्राच्या संकल्पनेला पाठिंबा देणाऱ्या विधानांमुळे देशभरात लोकप्रियता मिळवली आहे. त्यांनी “हिंदू गाव” ची संकल्पना मांडली आणि सांगितले की, हे गाव हिंदू संस्कृतीचे प्रतीक असेल. पण त्यांनी हेही स्पष्ट केले की, या गावात केवळ हिंदूंनाच राहण्याचा आणि प्रवेशाचा अधिकार असेल. या विधानाने समाजात तीव्र प्रतिक्रिया उमटल्या आणि या प्रकल्पाला धार्मिक कट्टरतेचा रंग आला.
भूमिपूजन आणि त्यामागील दावा
२ एप्रिल २०२५ रोजी बागेश्वर धाम येथे हिंदू गावाच्या स्थापनेसाठी भूमिपूजन झाले. या कार्यक्रमात बाबा धीरेंद्र शास्त्री यांनी स्वतः पूजा केली आणि आपल्या भाषणात सांगितले, “हे गाव हिंदू संस्कृतीचे पुनर्जागरण करेल. येथे १,००० घरे बांधली जातील आणि हिंदूंव्यतिरिक्त कोणालाही येथे प्रवेश मिळणार नाही.” त्यांनी पुढे असेही म्हटले की, “हिंदू राष्ट्राच्या स्वप्नाची ही सुरुवात आहे आणि हे गाव त्याचे पहिले पाऊल असेल.” या विधानामुळे अनेक प्रश्न निर्माण झाले. हिंदूंशिवाय इतरांना प्रवेश नाकारणे हे भारताच्या संविधानाला आणि सामाजिक एकतेला कितपत धोका पोहोचवू शकते?
या दाव्याचे भयानक परिणाम
बाबा बागेश्वर यांचा हा दावा अनेक कारणांमुळे धोकादायक आहे. भारत हा बहुधार्मिक देश आहे, जिथे हिंदू, मुस्लिम, ख्रिश्चन, शीख, बौद्ध आणि इतर धर्मांचे लोक एकत्र राहतात. अशा देशात एका धर्मावर आधारित गावाची स्थापना करणे आणि इतरांना प्रवेश नाकारणे हे धार्मिक भेदभावाला प्रोत्साहन देणारे ठरू शकते. याचे काही संभाव्य परिणाम खालीलप्रमाणे आहेत:
- सामाजिक फूट: या गावात केवळ हिंदूंनाच प्रवेश मिळेल, हे विधान इतर धर्माच्या लोकांमध्ये असुरक्षिततेची भावना निर्माण करू शकते. यामुळे समाजात फूट पडण्याची शक्यता आहे आणि धार्मिक तणाव वाढू शकतो. भारतात आधीच जाती आणि धर्मावरून अनेकदा संघर्ष होतात. अशा वेळी हा प्रकल्प आगीत तेल ओतण्यासारखा ठरू शकतो.
- संविधानाचा अवमान: भारताचे संविधान सर्व नागरिकांना समान हक्क देते. कलम १५ अंतर्गत धर्म, जात, लिंग किंवा जन्मस्थानावर आधारित भेदभाव निषिद्ध आहे. जर या गावात इतर धर्माच्या लोकांना प्रवेश नाकारला गेला, तर हे संविधानाच्या मूलभूत तत्त्वांचे उल्लंघन ठरेल. यामुळे कायदेशीर वाद निर्माण होऊ शकतात आणि देशाच्या धर्मनिरपेक्ष स्वरूपाला धक्का पोहोचू शकतो.
- धार्मिक ध्रुवीकरण: बाबा बागेश्वर यांचा हा दावा राजकीय ध्रुवीकरणाला चालना देऊ शकतो. निवडणुकीच्या काळात अशा विधानांचा वापर हिंदू मतांचे एकीकरण करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. यामुळे इतर समुदायांमध्ये भीती आणि संशयाचे वातावरण निर्माण होईल, जे देशाच्या सामाजिक सलोख्यासाठी घातक ठरेल.
- हिंसाचाराचा धोका: इतिहास साक्षी आहे की, धार्मिक आधारावर विभागणी झाल्यास हिंसाचाराची शक्यता वाढते. जर हे गाव प्रत्यक्षात आले आणि इतर धर्माच्या लोकांना प्रवेश नाकारण्याचे धोरण राबवले गेले, तर त्याला विरोध म्हणून आंदोलने, निदर्शने किंवा हिंसक संघर्ष होऊ शकतात.
हिंदू गावाची संकल्पना: समर्थकांचे दावे
या प्रकल्पाचे समर्थक म्हणतात की, हे गाव हिंदू संस्कृती आणि वैदिक जीवनशैलीचे जतन करण्यासाठी आहे. बाबा धीरेंद्र शास्त्री यांनी सांगितले की, “आधुनिकतेच्या प्रभावामुळे हिंदू तरुण आपली संस्कृती विसरत आहेत. हे गाव त्यांना सनातन मूल्यांची शिकवण देईल.” त्यांच्या मते, या गावात हिंदूंना शुद्ध आणि धार्मिक वातावरणात राहण्याची संधी मिळेल. इतरांना प्रवेश नाकारण्याचे कारण म्हणजे या गावाची पवित्रता आणि उद्देश टिकवणे, असे समर्थकांचे म्हणणे आहे.
विरोधकांचे मत
विरोधकांचे म्हणणे आहे की, हिंदूंशिवाय इतरांना प्रवेश नाकारणे हे केवळ धार्मिक कट्टरतेचे लक्षण आहे. भारतात सर्व धर्मांचे लोक शतकानुशतके एकत्र राहत आहेत. अशा वेळी एका धर्माला प्राधान्य देणे आणि इतरांना दूर ठेवणे हे देशाच्या सामाजिक संरचनेवर घाला घालणारे ठरेल. “हिंदू गावात इतरांना प्रवेश नाही, हे विधान ऐकूनच अंगावर काटा येतो. हा तर भेदभावाचा कळस आहे,” असे एका सामाजिक कार्यकर्त्याने म्हटले.
राजकीय हेतू?
हिंदू गावाच्या घोषणेचा वेळ हा संशयास्पद आहे. २०२५ मध्ये अनेक राज्यांमध्ये निवडणुका होणार आहेत आणि मध्य प्रदेशातही राजकीय वातावरण तापलेले आहे. बाबा बागेश्वर यांना भाजपचा छुपा पाठिंबा असल्याची चर्चा आहे. फेब्रुवारी २०२५ मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी बागेश्वर धामला भेट दिली होती, ज्यामुळे ही शक्यता बळावली आहे. विरोधकांचा आरोप आहे की, हिंदूंशिवाय इतरांना प्रवेश नाकारण्याचा दावा हा हिंदू मतांचे ध्रुवीकरण करण्यासाठी केला गेला आहे. जर हे खरे असेल, तर हा प्रकल्प धार्मिकतेपेक्षा राजकीय हेतूंनी प्रेरित आहे.
सामाजिक परिणामांचे विश्लेषण
हिंदू गावात इतरांना प्रवेश नाकारण्याच्या निर्णयाचे दीर्घकालीन परिणाम गंभीर असू शकतात. जर हा प्रकल्प यशस्वी झाला, तर देशाच्या इतर भागांतही अशा गावांची मागणी वाढू शकते. यामुळे धार्मिक आधारावर समाजाचे विभाजन होईल आणि भारताची एकता धोक्यात येईल. याशिवाय, या गावात राहणारे लोक इतर समुदायांपासून पूर्णपणे वेगळे राहतील, ज्यामुळे परस्परसंवाद आणि समज कमी होईल. हे सामाजिक एकतेसाठी घातक ठरू शकते.
कायदेशीर आव्हाने
हिंदूंशिवाय इतरांना प्रवेश नाकारणे हे कायदेशीरदृष्ट्या टिकणार नाही. भारताच्या संविधानात खाजगी मालमत्तेवर मर्यादा असल्या तरी सार्वजनिक ठिकाणी भेदभाव करता येत नाही. जर हे गाव खाजगी जमिनीवर बांधले गेले, तरीही त्याला कायदेशीर आव्हाने येऊ शकतात. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या मुस्लिम किंवा ख्रिश्चन व्यक्तीला या गावात प्रवेश नाकारला गेला आणि त्याने न्यायालयात धाव घेतली, तर हा मुद्दा संविधानाच्या कलम १४ (समानतेचा हक्क) आणि कलम १५ (भेदभाव निषिद्ध) अंतर्गत तपासला जाईल.
बाबा बागेश्वर यांचे यापूर्वीचे वाद
बाबा धीरेंद्र शास्त्री यांच्यावर यापूर्वीही अनेक वाद झाले आहेत. त्यांनी चमत्कारांचे दावे केले होते, ज्याची सत्यता अंधश्रद्धा निर्मूलन समितीने आव्हान दिली होती. त्यांच्या काही विधानांमुळे धार्मिक तणाव वाढल्याचा आरोपही झाला आहे. “हिंदूंशिवाय इतरांना प्रवेश नाही” हे विधान त्यांच्या आधीच्या वादग्रस्त वक्तव्यांच्या मालिकेत नवीन भर आहे.
लोकांचे मत
सोशल मीडियावर या घटनेवर तीव्र प्रतिक्रिया उमटल्या आहेत. एका यूजरने लिहिले, “हिंदूंशिवाय इतरांना प्रवेश नाकारणे हे हिंदू धर्माच्या सहिष्णुतेच्या तत्त्वाविरुद्ध आहे.” तर दुसऱ्या यूजरने समर्थन केले, “हिंदूंना आपली संस्कृती जपण्याचा अधिकार आहे आणि हे गाव त्याच्यासाठी आहे.” या दोन्ही मतांमधून समाजातील मतभेद स्पष्ट होतात.
बाबा बागेश्वर धाम यांनी हिंदू गावाच्या स्थापनेसाठी केलेले भूमिपूजन आणि त्यांचा “हिंदूंशिवाय इतरांना प्रवेश नाही” हा दावा हा धार्मिक स्वप्नापेक्षा सामाजिक संकट ठरू शकतो. हा प्रकल्प हिंदू संस्कृतीचे जतन करण्याच्या नावाखाली धार्मिक भेदभाव आणि ध्रुवीकरणाला चालना देऊ शकतो. भारताच्या बहुधार्मिक आणि धर्मनिरपेक्ष स्वरूपाला धक्का न लावता असे प्रकल्प राबवणे जवळजवळ अशक्य आहे. बाबा धीरेंद्र शास्त्री यांचे हेतू कितीही प्रामाणिक असले, तरी या दाव्याचे परिणाम देशाच्या सामाजिक एकतेसाठी भयानक ठरू शकतात. यावरून एकच गोष्ट स्पष्ट होते की, धार्मिक आधारावर विभागणी करणे हे भारतासारख्या देशात कधीही स्वीकारले जाणार नाही.
